Donker pimpernelblauwtje (Maculinea nausithous).

     

Het Donker pimpernelblauwtje (Maculinea nausithous) is een klein bruin vlindertje uit de familie der blauwtjes (Lycaenidae). Het Donker pimpernelblauwtje is vooral te vinden in matig voedselrijke, vochtige graslanden waar de waardplant, Grote pimpernel (Sanguisorba officinalis) in hoge dichtheden groeit. Naast het voorkomen van Grote pimpernel is ook het voorkomen van enkele mierensoorten van belang. Hiertoe behoort onder meer de Rode steekmier (Myrmica rubra). De rupsjes leven in eerste instantie van de bloembodem en de vruchtbeginselen van Grote pimpernel. Na drie of vier weken laten ze zich echter op de grond vallen. Aangelokt door een suikerhoudende afscheiding van de rupsjes worden de rupsen dan door de mieren meegenomen naar het mierennest. Hier leven ze van de larven van de mieren, overwinteren doen ze er ook. In juni verpoppen ze zich in de hogere kamers in het mierennest. Op het moment dat de vlinders uitkomen, in juli of augustus, moeten de vlinders snel maken dat ze weg komen omdat ze dan als ongewenste indringer in het nest gezien worden. Omdat het Donker pimpernelblauwtje zo ’n gespecialiseerde levenswijze heeft is het een zeer kwetsbare soort. Zowel de waardplant, Grote pimpernel, als de mieren moeten in voldoende aantallen en in goede conditie in het leefgebied aanwezig zijn. Wanneer de aantallen mieren te laag zijn is het goed mogelijk dat een rupsje dat zich van een plant laat vallen, niet door een mier wordt meegenomen en sterft. Bovendien is bekend dat de rupsen in het nest zoveel mierenlarven eten dat het nest hierdoor bijna geheel wordt uitgeroeid. De soort was sinds 1970 uit Nederland verdwenen. In 1990 werd het Donker pimpernelblauwtje, samen met het Pimpernelblauwtje (Maculinea telejus), geherintroduceerd in natuurgebied de Moerputten nabij ’s Hertogenbosch. Na enkele jaren van groei is er de laatste tijd een sterke afname te zien. In 2003 blijkt dat de populaties nog net kunnen overleven.
Rond 2004 was er echter een positieve melding over deze soort. In het Limburgse Roerdal, in de omgeving van Roermond, heeft zich een kleine populatie van het Donker pimpernelblauwtje gevestigd. De dieren leven hier in een wegberm van een doorgaande weg met grote aantallen Grote pimpernel. De wegbermen worden hierop niet meer jaarlijks gemaaid, maar slechts één keer in de twee jaar om zo te voorkomen dat de populatie ook weer heel snel zal verdwijnen. De vlinders worden hier intensief gevolgd en “bewaakt” door medewerkers van de vlinderstichting. Om een goed inzicht in de aantallen te krijgen worden alle dieren gemerkt met één of meerdere stippen op de vleugels zodat de code aangeeft welk nummer het dier is. Zo kan men enerzijds precies vaststellen hoeveel dieren er vliegen en anderzijds worden de vlinders zo ook “onbruikbaar” voor vlinderverzamelaars.